“راز ماندگاری میوهها در دل تاریخ: هنر خشککردن از مصر تا ایران باستان”
خشک کردن میوه یکی از قدیمیترین روشهای نگهداری مواد غذایی است که قدمتی چند هزار ساله دارد. انسانهای اولیه با مشاهده طبیعت و تأثیر نور خورشید بر مواد غذایی، به تدریج دریافتند که با خشک کردن میتوانند عمر میوهها را افزایش دهند و آنها را در زمانهای قحطی یا سفرهای طولانی استفاده کنند.
در تمدنهای باستانی مانند مصر، بینالنهرین، ایران، هند، چین و یونان، خشک کردن میوهها نه تنها برای نگهداری بلکه برای مصارف دارویی و مذهبی نیز کاربرد داشت. مردم مصر باستان خرما، انگور و انجیر را در برابر آفتاب خشک میکردند و آنها را در ظروف سفالی یا سبدهای حصیری نگهداری میکردند. این میوههای خشک گاهی به عنوان غذا برای مردگان نیز در مقبرهها قرار داده میشدند.
در ایران باستان، اقوام مختلف از جمله مادها و هخامنشیان از روشهای سنتی برای خشک کردن میوهها استفاده میکردند. آنها میوههایی مانند زردآلو، سیب، انگور و توت را بر روی پشتبامها یا سطوح صافی که نور خورشید به خوبی به آنها میتابید، پهن میکردند. این روش نهتنها طبیعی و بدون نیاز به مواد افزودنی بود، بلکه باعث حفظ طعم و ارزش غذایی میوهها میشد.
در یونان و روم باستان نیز خشک کردن میوهها رواج داشت. رومیها انگور خشکشده (کشمش) را نهتنها در غذاها بلکه به عنوان خوراکی تجملی مصرف میکردند. آنان روشهای مختلفی برای خشککردن از جمله استفاده از باد گرم یا حتی دود داشتند که باعث میشد میوهها طعمی خاص پیدا کنند. پزشکان باستانی نیز میوههای خشک را برای درمان بیماریهای گوارشی و تقویت بدن تجویز میکردند.
در چین، اسناد تاریخی نشان میدهد که خشک کردن میوهها بخشی از روشهای نگهداری مواد غذایی در دوران سلسلههای اولیه مانند هان بوده است. آنان از ترکیب آفتاب و باد برای خشککردن استفاده میکردند و برخی میوهها را پیش از خشککردن در آبنمک یا مواد طبیعی دیگر میجوشاندند تا ماندگاری بیشتری داشته باشند.
با وجود محدودیتهای فناوری در آن دوران، بشر توانسته بود با بهرهگیری از طبیعت، نیاز خود به مواد غذایی را در فصول کممحصول یا سرد تأمین کند. خشک کردن میوهها در زمان باستان نهتنها یک روش بقا بود، بلکه نشان از هوشمندی، تجربه و دانش مردمان آن دوران نسبت به محیط پیرامونشان دارد.
امروزه نیز روشهای صنعتی مدرن از همان اصول پایهای پیروی میکنند؛ با این تفاوت که به کمک فناوری، این فرایند سریعتر و بهداشتیتر شده است. با این حال، خشککردن سنتی همچنان در بسیاری از مناطق جهان، بهویژه در روستاها و میان اقوام بومی، ادامه دارد و بخشی از میراث فرهنگی غذایی محسوب میشود.