آشنایی با انواع قیسی؛ طلای نارنجی خشکبار ایران
قیسی، نوعی زردآلوی خشک‌شده است که با طعمی شیرین و دل‌نشین، یکی از محبوب‌ترین محصولات خشکباری در ایران و بسیاری از کشورهای جهان به شمار می‌آید. این میوه خشک علاوه بر مصرف خوراکی به‌عنوان میان‌وعده، در تهیه خورش‌ها، دسرها و برخی غذاهای سنتی ایرانی نیز کاربرد دارد. قیسی به روش‌های مختلفی تهیه می‌شود و در مناطق مختلف کشور، نوع خاصی از آن با طعم و ویژگی‌های منحصربه‌فرد تولید می‌گردد.
در ادامه با مهم‌ترین انواع قیسی از نظر روش تولید و منطقه جغرافیایی آشنا می‌شویم:
1. قیسی آفتابی
قیسی آفتابی رایج‌ترین نوع قیسی سنتی است که در مناطق گرم و خشک تولید می‌شود. در این روش، زردآلوها پس از چیدن، دو نیم می‌شوند و بدون هسته در معرض آفتاب قرار می‌گیرند تا خشک شوند. رنگ این نوع قیسی معمولاً نارنجی تیره تا قهوه‌ای روشن است و طعم آن شیرین و طبیعی است.
📍 مناطق تولید:مرند، ملکان، خوی، ارومیه، نهاوند
2. قیسی گوگردی
در این روش، زردآلوها پس از برش و قبل از خشک شدن، در معرض دود گوگرد قرار می‌گیرند. این فرآیند باعث حفظ رنگ زرد یا نارنجی روشن زردآلو می‌شود و ماندگاری آن را افزایش می‌دهد. قیسی گوگردی رنگ شفاف‌تری دارد و ظاهری جذاب‌تر برای بازارهای صادراتی دارد.
⚠️ توجه: مصرف بیش از حد گوگرد ممکن است برای برخی افراد حساسیت‌زا باشد، بنابراین رعایت استانداردها در تولید آن مهم است.
📍مناطق تولید: آذربایجان شرقی، زنجان، خراسان
3. قیسی دودی (با دود طبیعی چوب)
برخی تولیدکنندگان از دود طبیعی حاصل از چوب درختان خاص (مثل چوب زردآلو یا انگور) برای خشک‌کردن قیسی استفاده می‌کنند. این قیسی طعمی خاص و کمی دودی دارد که در میان برخی مشتریان طرفداران خاص خود را دارد. در مقایسه با گوگردی، طبیعی‌تر محسوب می‌شود.
4. قیسی ارگانیک
قیسی ارگانیک بدون هیچ‌گونه افزودنی، نگهدارنده یا مواد شیمیایی تهیه می‌شود و فرآیند خشک‌سازی آن معمولاً در سایه یا با دستگاه‌های کم‌حرارت انجام می‌گیرد. این نوع قیسی از نظر تغذیه‌ای بهترین انتخاب برای مصرف‌کنندگان حساس و صادرات به بازارهای اروپایی است.
5. قیسی صنعتی (با دستگاه خشک‌کن)
در این روش، زردآلوها با استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن صنعتی و تحت کنترل دما و رطوبت، خشک می‌شوند. این قیسی معمولاً یکنواخت‌تر، با رنگ یکدست‌تر و مدت‌زمان خشک‌شدن کوتاه‌تری تولید می‌شود. تولید صنعتی باعث افزایش حجم، کاهش ضایعات و بهبود قابلیت صادرات می‌شود.
کاربردهای مختلف قیسی
• استفاده به‌عنوان میان‌وعده سالم
• ترکیب با مغزها (مانند بادام، گردو) در بسته‌های آجیل
• تهیه انواع خورش‌ها مانند خورش آلو قیسی
• استفاده در تهیه کیک‌ها، دسرها و کمپوت‌ها
• مصرف در طب سنتی برای بهبود عملکرد معده و روده
جمع‌بندی
قیسی، این میوه خشکِ محبوب، تنوعی از روش‌ها و طعم‌ها دارد که بسته به سلیقه مصرف‌کننده و بازار هدف انتخاب می‌شود. چه به‌دنبال قیسی آفتابی طبیعی باشید، چه نمونه گوگردی روشن یا ارگانیک ویژه صادرات، ایران با تنوع اقلیمی و تجربه کهن در تولید زردآلو، یکی از برترین تولیدکنندگان قیسی در جهان است. با توسعه فناوری خشک‌سازی و رعایت استانداردهای بهداشتی، می‌توان جایگاه این محصول را در بازار جهانی بیش از پیش ارتقا داد.
